پایگاه خبری قرطاس: در روزهای گذشته متاسفانه گرمای شدید و تابش اشعه مضر خورشید کشور ما را به تعطیلی کشاند. با افزایش دمای هوا و شدت تابش خورشید در فصل‌های گرم، شناخت شاخص UV و راهکارهای محافظتی در برابر آن بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند. در این شاخص که توسط سازمان‌های جهانی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان هواشناسی جهانی (WMO) تعریف شده، میزان خطر پرتوهای فرابنفش خورشید را نشان می‌دهد و به افراد کمک می‌کند تا از عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت آن در امان بمانند.
شاخص UV
شاخص فرابنفش (UV Index) یک معیار بین‌المللی برای سنجش شدت پرتوهای مضر خورشید در سطح زمین است. این شاخص بر اساس مقیاسی از ۱ تا ۱۱+ طبقه‌بندی می‌شود و هرچه عدد آن بالاتر باشد، خطر آسیب به پوست و چشم بیشتر است.
انواع پرتوهای UV:
UVA: باعث پیری پوست و افزایش خطر سرطان می‌شود.
UVB: عامل اصلی آفتاب‌سوختگی و آسیب مستقیم به DNA پوست است.
UVC: این پرتوها معمولاً توسط لایه اوزون جذب می‌شوند و به زمین نمی‌رسند.
عوامل شدت پذیری پرتوهای فرابنفش:
1- موقعیت خورشید: در میانه روز (۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر) شاخص UV به اوج خود می‌رسد.
2- عرض جغرافیایی: مناطق نزدیک به استوا شاخص UV بالاتری دارند.
3- ارتفاع از سطح دریا: هرچه ارتفاع بیشتر باشد، شدت UV افزایش می‌یابد.
4- لایه اوزون: نازک‌شدن اوزون باعث افزایش UV می‌شود.
5- انعکاس سطوح: برف (۸۰% انعکاس)، آب (۳۰%) و شن ساحل (۱۵-۳۰%) می‌توانند UV را تشدید کنند.
جدول اقدامات محافظتی بر اساس شاخص UV اعلام شده:
عوارض قرار گرفتن در معرض UV:
عوارض قرار گرفتن در معرض UV در کوتاه‌مدت شامل آفتاب‌سوختگی، قرمزی پوست، التهاب چشم (فتوکراتیت) خواهد بود و در بلندمدت به پیری زودرس پوست، سرطان‌های پوستی (ملانوما، کارسینوم)، آب مروارید خواهد انجامید.
راهکارهای جهت محافظت در برابر اشعه مخرب خورشید:
1- استفاده از کرم ضدآفتاب:
انتخاب کرم ضدآفتاب SPF 30 یا بالاتر با محافظت طیف گسترده (UVA+UVB) می تواند موثر واقع شود البته توجه داشته باشید که هر ۲ ساعت تجدید شود.
2- پوشش مناسب:
سعی کنیم لباس‌های آستین بلند، کلاه لبه‌دار پهن، عینک آفتابی با محافظ UV400 را در طول روشنایی روز استفاده کنیم.
3- پرهیز از قرار گرفتن در آفتاب در ساعات اوج تابش (۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر) البته شاید برای خیلی ها واقعا امکانپذیر نباشد.
4- توجه به انعکاس UV از سطوحی مانند آب، برف و شن . توجه داشته باشید که انعکاس از طریق برف می تواند تاثیر شدیدی داشته باشد.
پیش‌بینی شاخص UV در ایران:
سازمان هواشناسی ایران در ماه‌های گرم سال معمولاً شاخص UV را در برخی شهرها به سطح ۱۰ یا حتی بیشتر مانند 12 و 13 اعلام می‌کند که نشان‌دهنده خطر بسیار بالاست. شهرهای جنوبی و مرکزی مانند اهواز، یزد و کرمان اغلب در معرض UV شدید هستند.
سخنی با مردم
با توجه به افزایش موارد سرطان پوست در سال‌های اخیر، آگاهی از شاخص UV و رعایت نکات محافظتی می‌تواند سلامت عمومی را بهبود بخشد. توصیه می‌شود همواره پیش‌بینی UV روزانه را از طریق اپلیکیشن‌های هواشناسی یا سایت سازمان هواشناسی بررسی کنید. متاسفانه در ایران فرهنگ استفاده از چتر در روزهای آفتابی رواج ندارد. با استفاده از چترهای مناسب تابستانه می توان تاثیر منفی این اشعه مضر آفتاب را به حداقل رساند.
محمدالحسن حمیدی – پایگاه خبری قرطاس
