نگاهی به فواید تغذیه با شیر مادر – دکتر حسین کاملی

فواید شیر مادر بر هیچ کسی پوشیده نیست اما همچنان چیزهایی هست که در مورد شیر مادر نمی‌دانید.

پایگاه خبری قرطاس:
شیر مادر نخستین غذاییست که به نوزاد تازه متولد شده داده می‌شود، بنابراین کیفیت آن از اهمیت زیادی دارد.

چه املاح و ویتامین‌هایی در شیر مادر وجود دارد؟
شیر مادر بهترین منبع مواد مغذی برای نوزاد است. بسیاری از عناصر موجود در شیر مادر کودک را در مقابل عفونت و بیماری‌ها حفظ می‎کند. پروتئین‎های موجود در شیر مادر بسیار راحت‎تر از پروتئین موجود در شیر گاو هضم می‎شوند. در ادامه برخی از املاح موجود در این شیر همراه با خواص آن برای نوزاد بیان شده‌اند.

۱- انواع پروتئین
شیر انسان حاوی دو نوع پروتئین است. پروتئین وی و کازئین که نسبت آن‌ها به هم ۶۰ به ۴۰ است. پروتئین وی خالص، طبیعی است و کیفیت بالایی دارد. پروتئین کازئین یکی از منابع اصلی تامین کلسیم مورد نیاز بدن انسان است. این تعادل پروتئینی موجب هضم سریع و آسان آن‌ها می‌شود. این دو نوع پروتئین به شدت کودک را در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند. از دیگر مواد موجود در شیر مادر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

لاکتوفرین
لاکتوفرین نام یک پروتئین در شیر مادر است که مانع رشد باکتری‌ها در دستگاه گوارش می‌شود.

کلستروم
کلستروم اولین شیری است که توسط مادر تولید می‌شود. یک مایع زرد رنگ سرشار از آنتی بادی که سیستم ایمنی بدن نوزاد را تقویت و از او در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند. آنتی بادی نوعی پروتئین است که توسط سیستم ایمنی بدن ساخته می‌شود و به ویروس‌ها و باکتری‌ها حمله کرده، آن‌ها را از بین می‌برد. این شیر به شکل گیری لوله گوارشی نوزاد نیز کمک می‌کند.

کلستروم، نوزاد را در مقابل بیماری‌های باکتریایی و ویروسی به ویژه آن‌هایی که مادر، نوزاد و خانواده بیشتر در معرض آن هستند، حفظ و از ای کولی (نوعی باکتری) و آلرژی جلوگیری می‌کند. مصرف ماهی به تولید چنین پروتئین‌هایی در شیر مادر کمک می‌کند.

مصرف گوشت به خصوص گوشت ماهی، باعث افزایش مواد مغذی شیر مادر می شود.
لیزوزیم
لیزوزیم آنزیمی است که نوزاد را در برابر ای کولی و سالمونلا (یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌های غذایی) حفظ می‌کند. به علاوه رشد باکتری‌های سالم روده را افزایش می‌دهد و کاربرد ضد التهابی دارد.

شیر انسان حاوی چربی‌هاییست که برای سلامت نوزاد شما ضروری هستند. این چربی‌ها برای رشد مغز، جذب ویتامین‌های محلول در چربی و تامین منابع اولیه کالری مفید هستند. به علاوه در ایجاد شبکیه چشم و شکل گیری سیستم عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این چربی‌ها در آخرین سه ماهه‌ی دوره بارداری در مغز ذخیره می‌شوند و در شیر مادر هم وجود دارند.

میزان ویتامین‌های موجود در شیر با مصرف ویتامین‌ها در مادران رابطه مستقیم دارند. به همین دلیل است که مادر باید تغذیه صحیح از ویتامین‌ها داشته باشد. ویتامین‌های محلول در چربی از جمله ویتامین A، D، E و K برای سلامت نوزاد بسیار اهمیت دارند. ویتامین‌های محلول در آب مثل ویتامین C، ریبوفلاوین، نیاسین و اسید پانتونیک نیز برای نوزاد ضروری هستند. به همین دلیل است که بسیاری از مشاوران شیردهی مصرف ویتامین‌های پیش از تولد را توصیه می‌کنند.

هرچند به میزان ناچیز، اما آهن نیز در شیر مادر وجود دارد. همین میزان آهن کم برای نوزاد کافیست؛ چرا که نوزاد آهن شیر مادر را به خوبی جذب می‌کند. آهن یک ماده ضروری برای رشد و تکامل نوزاد است. در صورت فقر آهن یک نوزاد ممکن است به مشکلاتی چون کم خونی، ضربان قلب بالا، رنگ پریدگی و ضعف دچار شود.

یکی از فواید شیر مادر، تامین آهن موردنیاز کودک است.
از دیگر ترکیبات موجود در شیر مادر می‌توان به فلوراید اشاره کرد. فلوراید یک ماده معدنی ضروری است که مینای دندان را تقویت و از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند.

لاکتوز اولین کربوهیدراتیست که در شیر مادر یافت می‌شود و ۴۰ درصد کالری مورد نیاز برای تولید شیر را فراهم می‌کند. لاکتوز بسیاری از باکتری‌های ناسالم موجود درمعده که از جذب کلسیم، فسفر و منیزیم جلوگیری می‌کنند را کاهش می‌دهد. به علاوه با بیماری‌ها مقابله و به رشد باکتری‌های سالم موجود در معده کمک می‌کند.

بر اساس پژوهش‌های جدید و به‌روز دنیا، زنانی که شیر خودشان را به نوزاد نمی‌دهند یا شیردهی را زود متوقف کرده‌اند، ریسک و احتمال بالاتری برای ابتلا به افسردگی پس از زایمان دارند. همچنین اگر شما تحت درمان افسردگی پس از زایمان هستید، باز هم می‌توانید به کودک خود شیر بدهید.

نویسنده: دکتر حسین کاملی