تحقیقات جدید نشان دادند که متفورمین از طریق یک مسیر عصبی در مغز، به‌ویژه در ناحیه‌ای به نام هیپوتالاموس ونترومیدیال (VMH)، بر متابولیسم گلوکز تأثیر می‌گذارد.
به گزارش پایگاه خبری قرطاس، دانشمندان پس از بیش از ۶۰ سال راز عملکرد داروی ضد دیابت متفورمین را کشف کرده‌اند. این دارو نه تنها در کبد و روده، بلکه در مغز نیز فعالیت می‌کند.
تحقیقات جدیدی که توسط دانشمندان دانشگاه بیلور در تگزاس و همکاران بین‌المللی آنها انجام شده است، نشان داده که متفورمین از طریق یک مسیر عصبی در مغز، به‌ویژه در ناحیه‌ای به نام هیپوتالاموس ونترومیدیال (VMH)، بر متابولیسم گلوکز تأثیر می‌گذارد. این یافته که در مجله Science Advances منتشر شده است، نخستین بار ثابت می‌کند که مغز نقش مستقیمی در اثرات ضد دیابتی متفورمین دارد.
محققان متوجه شدند که متفورمین با غیرفعال کردن یک پروتئین کوچک به نام Rap1 در این بخش از مغز، سطح قند خون را به‌طور مؤثری کاهش می‌دهد. برای بررسی این فرضیه، از موش‌های مهندسی ژنتیکی استفاده شد که Rap1 را در نواحی خاصی از مغز نداشتند. وقتی این موش‌ها که روی رژیم پرچرب قرار داشتند (شبیه حالت دیابت نوع ۲) مقدار کمی متفورمین دریافت کردند، هیچ کاهشی در قند خونشان مشاهده نشد. در مقابل، داروهای دیگر مانند انسولین و آگونیست‌های GLP-1 همچنان مؤثر بودند.
جالب‌تر اینکه، تزریق مقادیر بسیار ناچیزی از متفورمین — هزاران برابر کمتر از دوز معمول خوراکی — مستقیماً به مغز موش‌های دیابتی، منجر به کاهش چشمگیر قند خون شد. این نشان می‌دهد که مغز به دوزهای بسیار پایین‌تری از دارو نسبت به کبد و روده واکنش نشان می‌دهد.
همچنین مشخص شد که نورون‌های SF1 در هیپوتالاموس ونترومیدیال پس از مواجهه با متفورمین فعال می‌شوند، اما فقط در صورتی که پروتئین Rap1 وجود داشته باشد. این یافته‌ها نشان می‌دهند که Rap1 عنصر کلیدی در فعال‌سازی این مسیر مغزی است.
دکتر ماکوتو فوکودا، استادیار تغذیه در دانشکده پزشکی بیلور و نویسنده مسئول این مطالعه، گفت: «این کشف نحوه نگرش ما به متفورمین را تغییر می‌دهد. این دارو فقط در کبد یا روده کار نمی‌کند، بلکه در مغز نیز فعال است.»
این یافته‌ها نه تنها درک ما از مکانیسم متفورمین را عمیق‌تر می‌کند، بلکه دروازه‌ای را برای توسعه داروهای جدید دیابت با هدف قرار دادن دقیق این مسیر مغزی باز می‌کند. همچنین ممکن است توضیح دهد که چرا متفورمین به کُندی پیری مغز و برخی بیماری‌های عصبی کمک می‌کند — اثرات جانبی مثبتی که قبلاً مشخص نبودند.
محققان اکنون برنامه دارند بررسی کنند که آیا همین مسیر مغزی (Rap1) مسئول این اثرات محافظتی علیه پیری مغز نیز هست یا خیر.
منبع: sciencedaily
محمدالحسن حمیدی
