چرا با افزایش سن، چین و چروک ایجاد می‌شود؟؛ مطالعه‌ای جدید پاسخ را در ساختار کلاژن پوست جستجو کرد
قرطاس – چین و چروک بخشی طبیعی از فرآیند پیری هستند، اما دانشمندان همواره در پی کشف علل عمیق‌تر این پدیده بوده‌اند. مطالعه‌ای جدید نشان داده است که با افزایش سن، پوست تغییرات ساختاری عمیقی را تجربه می‌کند که منجر به تشکیل چین و چروک‌های عمیق‌تر می‌شود؛ تغییراتی که ریشه در نحوه چیدمان الیاف کلاژن دارد.
محققان دانشگاه بینگهامتون در ایالات متحده آمریکا، نخستین مطالعه تجربی خود را درباره تغییرات فیزیکی و مکانیکی پوست در اثر پیری منتشر کرده‌اند. این تحقیق که به‌تازگی در یکی از مجلات معتبر علمی منتشر شده، شواهد محکمی درباره مکانیسم فیزیکی پیری پوست ارائه می‌دهد.
گای جرمن، دانشیار مهندسی زیست‌پزشکی و نویسنده اصلی مطالعه، می‌گوید:
«این دیگر فقط یک فرضیه نیست. ما اکنون شواهد تجربی محکمی درباره مکانیسم فیزیکی پیری پوست داریم.»
نقش کلاژن در ایجاد چین و چروک
کلاژن، الیاف پروتئینی قوی و ضخیمی است که مانند داربستی در زیر پوست قرار دارد و به آن استحکام و خاصیت ارتجاعی می‌دهد. این الیاف به‌صورت تصادفی در پوست قرار ندارند، بلکه در دسته‌هایی چیده شده‌اند که جهت‌گیری مشخصی دارند. این جهت‌ها که به «خطوط لانگر» معروف‌اند، جهت طبیعی کشش پوست را مشخص می‌کنند.
چیدمان این الیاف به پوست خاصیت ناهمسانگردی می‌دهد؛ یعنی رفتار پوست بسته به جهت کشش متفاوت است. اگر پوست در راستای الیاف کشیده شود، مقاومت بیشتری نشان می‌دهد، اما در غیر این صورت، به‌راحتی چروکیده می‌شود.
در این مطالعه، محققان نمونه‌های پوستی از هفت اهداکننده در سنین ۱۶ تا ۹۱ سال جمع‌آوری کردند. برای جلوگیری از تأثیر اشعه ماوراء بنفش، نمونه‌ها از نواحی غیرقابل مشاهده بدن گرفته شدند. سپس، نوارهای نازکی از پوست در راستای یا عمود بر جهت الیاف کلاژن برش داده شدند و با نیروی کنترل‌شده به مدت ۴۰ دقیقه کشیده شدند.
نتایج نشان داد که پوست مسن‌تر، تحت همان میزان کشش، بیشتر به سمتین فشرده می‌شود و چین و چروک‌های عمیق‌تر و پهن‌تری ایجاد می‌کند. این یافته‌ها تأیید می‌کنند که پوست پیرتر در برابر نیروهای مکانیکی آسیب‌پذیرتر است.
محققان تأکید کردند که این آزمایش‌ها تنها یک جهت کشش را بررسی کرده‌اند، در حالی که پوست در شرایط واقعی تحت نیروهای چندجهته قرار می‌گیرد. همچنین، تعریف «پیر» به افراد بالای ۶۵ سال محدود شده و نمونه‌های جوان‌تر همگی زنان و نمونه‌های مسن‌تر عمدتاً مردان بودند که ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارد.
همچنین، پوست‌های آسیب‌دیده از اشعه UV از مطالعه حذف شدند تا فقط پیری ذاتی مورد بررسی قرار گیرد، که این موضوع ارتباط یافته‌ها با دنیای واقعی را محدود می‌کند.
با وجود این محدودیت‌ها، این مطالعه می‌تواند زمینه‌ساز توسعه درمان‌ها و دستگاه‌های موضعی جدید برای کاهش چین و چروک باشد. جرمن تأکید کرد که پیری زمانی و پیری ناشی از آفتاب نتایج مشابهی دارند و بنابراین مراقبت از پوست در برابر اشعه خورشید و استفاده از ضد آفتاب نقش کلیدی در جلوگیری از چروک‌های زودرس دارد.
او افزود:
«اگر در فضای باز کار می‌کنید، پوست شما بیشتر در معرض پیری زودرس است. مصرف محصولات مراقبتی و به‌ویژه ضد آفتاب می‌تواند به حفظ سلامت پوست کمک کند.»
این مطالعه با بررسی دقیق ساختار کلاژن و رفتار مکانیکی پوست، درک جدیدی از چگونگی ایجاد چین و چروک در اثر پیری ارائه می‌دهد. شاید روزی این یافته‌ها به توسعه روش‌های نوین جوان‌سازی پوست منجر شود، اما تا آن زمان، رعایت مراقبت‌های پوستی و محافظت در برابر آفتاب، همچنان بهترین راه برای کاهش چین و چروک باقی می‌ماند.
منبع: نیواطلس
تیم خبری قرطاس
محمدالحسن حمیدی
