اگرچه همه مارها سمی نیستند اما برخی از آنها بسیار سمی هستند. در این گزارش تمام آن چه باید در مورد ۱۰ مار سمی دنیا بدانید و آنچه هر کدام را منحصر به فرد کرده را خواهیم آموخت.
به گزارش پايگاه خبري قرطاس و به نقل از آی‌ای، در سال ۲۰۱۹، گروهی از روانشناسان در جمهوری چک یک مطالعه جالبی انجام دادند. آنها فهرستی از ۲۵ جانوری که به طور گسترده تحت عنوان «ترسناک» شناخته می‌شوند تهیه کردند و سپس بررسی‌هایی انجام دادند تا دریابند که انسان‌ها از کدام یک بیشتر می‌ترسند.
نتایج آزمایشات آنها نشان داد که عنکبوت‌ها و مارها مخوف‌ترین موجودات از نظر پاسخ دهندگان هستند. جالب‌تر این است که ما بیشتر از آن موجوداتی می‌ترسیم که یا تعداد پاهای زیاد مضحکی دارند یا اصلا پا ندارند.
اسناد فسیلی نشان می‌دهد که مارها در حدود ۱۲۸ میلیون سال پیش تکامل یافته‌اند. امروزه بیش از ۳۴۰۰ گونه مار وجود دارد. در کمال تعجب، تنها ۶۰۰ مورد از آنها سمی هستند و از این میان، حدود ۲۰۰ گونه سمی تولید می‌کنند که به اندازه کافی قوی است که یک انسان را بکشد.
نکته جالب دیگر این است که در مورد مرگبارترین مار جهان اتفاق نظر روشنی وجود ندارد. در عوض، معیارهای کلیدی مختلفی وجود دارد که دانشمندان از آنها برای ارزیابی خطرات ناشی از گونه‌های مار برای انسان استفاده می‌کنند.
بر اساس این ارزیابی‌ها، ما فهرست خود را از کشنده‌ترین مارها برای انسان تهیه کرده‌ایم که در پایان با سمی‌ترین آنها آشنا می‌شویم.
یکی از شگفت‌انگیزترین موارد این است که اگرچه بسیاری از مردم مارها را خطرناک و ترسناک می‌دانند، اما بیشتر آنها در واقع بسیار آرام هستند و تنها زمانی برای انسان خطرناک می‌شوند که احساس خطر کنند.
این مار زیبا اما بسیار سمی مسئول تقریبا ۱۷ درصد از کل مارگزیدگی‌های گزارش شده در استرالیا است. نوارهای سیاه نواری مشابه بدن ببر بر روی بدن زرد رنگ آن باعث شده که این نام برای او انتخاب شود. اما همه مارهای ببری رنگ بدن یا طرح یکسانی ندارند.
مار ببری شرقی که در نواحی ساحلی جنوب استرالیا یافت می‌شود، معمولا خجالتی است و ترجیح می‌دهد از انسان‌ها دوری کند. با این حال، به دلیل سم عصبی قدرتمندش که در صورت عدم درمان می‌تواند باعث فلج شدن انسان شود، خطرناک تلقی می‌شود.
این مارها باعث مرگ انسان‌های زیادی نمی‌شوند و یک یا دو مورد از مرگ‌ها در هر سال در نتیجه گزیده شدن توسط این گونه از مار است زیرا استرالیا درمان‌های ضد زهر خوبی برای آن دارد.
بر خلاف بسیاری از گونه‌های دیگر مارها، مارهای ببری ماده تخم نمی‌گذارند و مستقیما نزدیک به ۲۰ مار جوان به دنیا می‌آورند. بیشترین تعداد تولد مار ببری که تاکنون ثبت شده است، ۶۴ مورد است.
بومسلنگ نر احتمالا پر جنب و جوش‌ترین مار در فهرست ما است و عاقلانه به نظر می‌رسد که آن را به عنوان یک علامت هشدار واضح در نظر بگیریم. نیش این گونه از مارها حاوی یک هموتوکسین است که گلبول‌های قرمز را از بین می‌برد، روند لخته شدن خون را مختل می‌کند و باعث خونریزی شدید می‌شود.
پزشکان گزارش‌هایی منتشر کرده‌اند مبنی بر این که قربانیان بومسلنگ خونریزی در قلب، ریه، مغز و حتی چشمان خود را تجربه کرده‌اند.
آن چه که این مارها را خطرناک‌تر می‌کند این است که نیش آنها هیچ اثر فوری ایجاد نمی‌کند، به این معنی بسیاری از قربانیان تصور می‌کنند که توسط یک مار غیر سمی گزیده شده‌اند و تا زمانی که خیلی دیر نشده است، متوجه مشکل نمی‌شوند.
این مارها در جنگل‌های سرسبز آفریقا زندگی می‌کنند و به طور عمده از مارمولک‌ها، جوندگان و پرندگان و تخم‌های آنها تغذیه می‌کنند.
افعی راسل که به نام پاتریک راسل، خزنده‌شناس اسکاتلندی که در مطالعه خزندگان هندی در قرن هجدهم مشارکت قابل توجهی داشت نامگذاری شده است، در میان چهار مار مرگبار برتر در شبه قاره هند قرار دارد.
اگر به قربانی آن پادزهر داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است دچار نارسایی کلیه شود و در عرض ۲.۵ ساعت بمیرد.
بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹، بیش از یک میلیون نفر در هند به دلیل مارگزیدگی جان خود را از دست دادند که بیشترین درصد از این افراد بر اثر گزش افعی راسل جان خود را از دست داده بودند.
جالب اینجاست که این مار دارای ظاهری شبیه به مار بوآ شنی راسل(Erix conicus) است. با این حال، بر خلاف افعی راسل، بوآ شنی غیر سمی است.
مار براق نواری می‌تواند تا بیش از هفت فوت(۲۱۳ سانتی‌متر) رشد کند و در تعدادی از کشورهای آسیایی از جمله هند، چین، نپال، اندونزی و سنگاپور زندگی می‌کند. این گونه از مار را می‌توان از روی نوارهای سیاه روی بدن زرد براقش به راحتی تشخیص داد.
با وجود ماهیت سمی، کریت نواری نسبتا آرام و مطیع است و به ندرت انسان را نیش می‌زند. با این حال، سم آن حاوی نوروتوکسین‌های قوی است که به اندازه کافی قوی هستند که باعث نارسایی تنفسی، فلج و خفگی شوند.
در طول روز، این مارها عمدتا غیرفعال هستند و به آرامی حرکت می‌کنند. مارهای براق نواری عمدتا در شب شکار می‌کنند و به خوردن سایر مارها و تخم های آنها معروف هستند. ممکن است تعجب کنید اگر بدانید که مواردی از کشتن و بلعیدن یک افعی راسل توسط یک مار براق نواری گزارش شده است.
این مار سمی مسئول بیشترین مرگ و میر ناشی از مار گزیدگی در آفریقا است. این مار نام خود را از رفتار تدافعی خود گرفته است. مار زهرافکن بدن خود را باد می‌کند و هنگام تهدید با صدای بلند خش خش می‌کند و سعی می‌کند بزرگ‌تر و ترسناک‌تر به نظر برسد.
این مار در سراسر قاره آفریقا به جز در بیابان‌ها و عرض‌های جغرافیایی بالا یافت می‌شود.
با این حال، چیزی که مار دمنده را به طور ویژه‌ای نگران‌کننده می‌کند، حضور گسترده آن نیست، بلکه عادت آن به ثابت ماندن در یک جا حتی زمانی که به آن نزدیک می‌شوید، است. این کار آن اغلب باعث می‌شود که افراد به طور تصادفی روی مار پا بگذارند و نیش بخورند.
این مار سم قوی سیتوتوکسیک را در نیش خود دارد. مقادیر زیاد این سم می‌تواند باعث آسیب بافتی گسترده شود که می‌تواند منجر به از دست دادن اندام به دلیل عفونت شود.
هرگز یک مار را از روی اندازه آن قضاوت نکنید.
یک افعی فلس اره‌ای بالغ تنها سه فوت(۰.۹ متر) طول دارد اما تصور می‌شود که بیشتر از هر مار دیگری انسان‌ها را می‌کشد.
سمیت بالای سم آنها به این دلیل است که حاوی کاردیوتوکسین‌ها، سیتوتوکسین‌ها، نوروتوکسین‌ها و همچنین هموتوکسین‌ها است. نیش افعی فلس اره‌ای دارای مجموعه عظیمی از سموم است.
به همین دلیل، دانشمندان مجبور شدند ۹ نوع مختلف پادزهر تولید کنند تا به طور موثر با اثرات نیش این مار مقابله کنند.
افعی فلس‌دار اره‌ای در مناطق خشک آفریقا، آسیا و خاورمیانه یافت می‌شود. به دلیل صدای متمایزی که توسط فلس‌هایشان هنگام مالش به هم ایجاد می‌شود، به آن فلس‌اره‌ای می‌گویند.
هیچ فهرستی از مارهای کشنده بدون شاه کبرای باشکوه کامل نمی‌شود. یک نیش از این مار حاوی سم کافی برای کشتن یک فیل یا ۲۰ انسان است. آنها همچنین بلندترین مارهای سمی روی زمین هستند که طول آنها به ۱۸ فوت(۵.۵ متر) می‌رسد.
این مارها که در جنگل‌های انبوه و مراتع مرتفع جنوب شرقی آسیا یافت می‌شوند، ترجیح می‌دهند که از انسان دوری کنند و تنها زمانی حمله می‌کنند که نیاز به دفاع از خود داشته باشند.
به غیر از شاه کبرا، ۲۰ گونه دیگر از مارهای کبری وجود دارد. نام «شاه کبرا» از این جهت برای آن انتخاب شده است که این مار، مارهای دیگر را شکار کرده و می‌خورد.
به گفته اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت(IUCN)، متاسفانه، فعالیت‌های انسانی مانند جنگل‌زدایی و تجارت حیوانات خانگی باعث کاهش جمعیت این گونه شده و شاه کبراها در حال حاضر در معرض انقراض هستند.
مار دمنده بدون شک کشنده‌ترین مار آفریقاست، اما در واقع این مار نیست که مردم بیش از همه از آن می‌ترسند. علت این است که مار دمنده بسیار کُند حرکت می‌کند، اگرچه می‌تواند خیلی سریع ضربه بزند، اما پیشی گرفتن از مامبای سیاه تقریبا غیرممکن است.
مامبای سیاه سریع‌ترین مار سمی روی زمین به حساب می‌آید که می‌تواند طعمه خود را با سرعت ۲۰ کیلومتر در ساعت در مسافت‌های کوتاه و ۱۲ کیلومتر در ساعت در مسافت‌های طولانی تعقیب کند. در حالی که انسان به طور متوسط با سرعت ۱۰ کیلومتر در ساعت می‌دود. علاوه بر این، زهر مامبای سیاه حاوی نوروتوکسین‌هایی است که می‌توانند تنها در عرض ۲۰ دقیقه پس از گزش باعث ایست قلبی در بزرگسالان شوند.
خبر خوب این است که مامبای سیاه گریزان است و دوست ندارد با انسان‌ها تعامل داشته باشد.
رنگ پوست این مار سفید مایل به قهوه‌ای است و دهان آن سیاه تیره و از داخل مایل به آبی است. به همین دلیل به آن مامبای سیاه می‌گویند. می‌توان آن را در ساواناها (علفزارهای مسطح) کنیا، زیمبابوه، سودان، نامیبیا و چندین کشور دیگر آفریقای جنوبی و شرقی یافت.
در سال ۱۹۷۶، گروهی از محققان ماده شیمیایی به نام تایپوکسین را از زهر مارهای تایپان ساحلی جدا کردند. حتی امروزه نیز این ماده شیمیایی کشنده‌ترین نوروتوکسین تولید شده توسط یک مار در نظر گرفته می‌شود.
با این وجود، تایپوکسین تنها یکی از بسیار موارد از اجزای کشنده موجود در سم تایپان ساحلی است. یک نیش از این مار می‌تواند انتقال عصبی را مختل کند و باعث نارسایی کامل سیستم تنفسی شود و در عرض چند ساعت منجر به مرگ شود.
این مار در مناطق ساحلی و تالاب‌های استرالیا زندگی می‌کند، جایی که از پرندگان، پستانداران کوچک و خزندگان تغذیه می‌کند. جالب اینجاست که برخلاف اکثر مارهای سمی، تایپان‌های ساحلی روزانه شکار می‌کنند.
در حالی که کارشناسان مار ممکن است درباره اینکه کشنده‌ترین مار زمین کدام مار است اتفاق نظر روشنی نداشته باشند، اما آنها به اتفاق آرا قبول دارند که وقتی صحبت از سمی‌ترین مار در جهان می‌شود، تایپان اینلند برنده است.
یک نیش از این مار به اندازه کافی کشنده است که ۱۰۰ انسان را می‌کشد. با این حال، تقریبا تمام موارد تایید شده گزش‌های اینلند تایپان در متخصصانی رخ داده است که با مارها کار می‌کنند، مانند خزنده شناس‌هایی که آنها را مطالعه می‌کنند یا کسانی که از این مارها سم استخراج می‌کنند. همچنین هیچ یک از این قربانیان فوت نکردند زیرا درمان به موقع وجود داشته است.
تایپان اینلند نیز جانوری خجالتی است و ترجیح می‌دهد از انسان‌ها به دور بماند.
علاوه بر این، شانس مواجهه با اینلند تایپان بسیار کم است زیرا این مار عمدتا در مناطق خشک و دور از انسان در زیر زمین زندگی می‌کند. این مار در مناطق نیمه خشک دورافتاده مرکز و شرق استرالیا زندگی می‌کند و بیشتر از موش‌ها تغذیه می‌کند.
جالب اینجاست که اینلند تایپان به طرز ماهرانه‌ای رنگ پوست خود را با تغییرات دما و رطوبت تغییر می‌دهد. در زمستان پوست آنها تیره و در تابستان رنگ پریده می‌شود. این کار به آنها اجازه می‌دهد تا با تغییرات شدید در محیط خود کنار بیایند.
منبع: ايسنا
